Zgłoś naruszenie

Zgłoś naruszenie

Pytania i odpowiedzi

Kim jest sygnalista?

Sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą (w tym także: pracownik, prokurent, wspólnik, członek organu, stażysta, wolontariusz, praktykant),

również w przypadku zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacji o naruszeniu prawa uzyskanej w kontekście związanym z pracą przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu, lub pełnienia służby w podmiocie prawnym lub już po ich ustaniu.

Zgłoszenia może dokonać:

1) pracownik;

2) pracownik tymczasowy;

3) osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;

4) przedsiębiorca;

5) prokurent;

6) akcjonariusz lub wspólnik;

7) członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;

8) osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;

9) stażysta;

10) wolontariusz;

11) praktykant;

12) funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834);

13) żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834).

Zgłoszenie może dotyczyć działania lub zaniechania niezgodnego z prawem lub mającego na celu obejście prawa dotyczące:

1) korupcji;

2) zamówień publicznych;

3) usług, produktów i rynków finansowych;

4) przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

5) bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;

6) bezpieczeństwa transportu;

7) ochrony środowiska;

8) ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;

9) bezpieczeństwa żywności i pasz;

10) zdrowia i dobrostanu zwierząt;

11) zdrowia publicznego;

12) ochrony konsumentów;

13) ochrony prywatności i danych osobowych;

14) bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;

15) interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;

16) rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych;

17) konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi w pkt 1-16.

Zgodnie z art. 6 Ustawy o ochronie sygnalistów ochrona przysługuje sygnaliście, jeżeli miał on uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

  1. Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań, polegające w szczególności na:
  • odmowie nawiązania stosunku pracy;
  • wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy;
  • niezawarciu umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
  • niezawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarciu umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony – w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
  • obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę;
  • wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu;
  • pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń;
  • przeniesieniu na niższe stanowisko pracy;
  • zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych;
  • przekazaniu innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty;
  • niekorzystnej zmianie miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy;
  • negatywnej ocenie wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy;
  • nałożeniu lub zastosowaniu środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze;
  • przymusie, zastraszaniu lub wykluczeniu;
  • mobbingu;
  • dyskryminacji;
  • niekorzystnym lub niesprawiedliwym traktowaniu;
  • wstrzymaniu udziału lub pominięciu przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
  • nieuzasadnionym skierowaniu na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania;
  • działaniu zmierzającym do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego;
  • spowodowaniu straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu;
  • wyrządzeniu innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.

 

  1. To pracodawca musi wykazać, że działania podjęte wobec sygnalisty nie są działaniem odwetowym

  1. Sygnalista podlega ochronie przewidzianej w rozdziale 2 od chwili:

    • dokonania zgłoszenia lub
    • dokonania ujawnienia publicznego

    pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie ich dokonywania i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

  1. Przepisy dot. zgłoszeń wewnętrznych stosuje się do podmiotu prawnego, na rzecz którego według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób (nie dotyczy to jednostek organizacyjnych gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców)
  2. Podmiot prawny ustala wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń i podejmowania działań następczych
  3.  
  1. Procedura musi przewidywać co najmniej możliwość dokonywania zgłoszeń ustnie lub pisemnie, w postaci papierowej lub elektronicznej. Zgłoszenie ustne może być dokonane telefonicznie lub za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej
  1. Dane osobowe przetwarza się w zakresie niezbędnym do przyjęcia zgłoszenia lub podjęcia ewentualnego działania następczego.
  2. Dane osobowe, które nie mają znaczenia dla rozpatrywania zgłoszenia, nie są zbierane, a w razie przypadkowego zebrania są niezwłocznie usuwane – w terminie 14 dni od chwili ustalenia, że nie mają one znaczenia dla sprawy.
  3. Osobie, której dotyczy zgłoszenie nie wskazuje się źródła pochodzenia danych, chyba że sygnalista nie spełnia warunków zgłoszenia albo sygnalista wyraził wyraźną zgodę na ujawnienie swojej tożsamości.
  4. Podmiot prawny i organ publiczny przechowują dane osobowe przetwarzane w związku ze zgłoszeniem lub podjęciem działań następczych oraz dokumenty przez okres 3 lat po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie zewnętrzne do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych lub zakończono działania następcze, lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami (po tym czasie podlegają usunięciu i zniszczeniu, chyba że dokumenty stanowią część akt postępowań przygotowawczych lub spraw sądowych lub sądowoadministracyjnych).
  5.  

  1. Przez zgłoszenie zewnętrzne sygnalistów należy rozumieć ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa organowi publicznemu, właściwemu na podstawie przepisów ustawy o ochronie sygnalistów do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych.

    • Sygnalista może dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez wcześniejszego zgłoszenia wewnętrznego.
    • Zgłoszenie może być dokonane ustnie lub pisemnie, w formie papierowej lub elektronicznej (także telefonicznie lub za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
    • Sygnalista powinien podać adres do kontaktu w celu skutecznego podjęcia działań następczych oraz przekazania informacji zwrotnej.
    • Zgłoszenie zewnętrzne przyjąć może RPO albo organ publiczny, którzy są odrębnymi administratorami w zakresie danych osobowych podanych w zgłoszeniu.
    • RPO albo organ publiczny, który przyjął zgłoszenie zewnętrzne, przesyła sygnaliście niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia przyjęcia zgłoszenia, potwierdzenie jego przyjęcia, chyba że sygnalista wystąpił wyraźnie z odmiennym wnioskiem w tym zakresie lub RPO albo organ publiczny ma uzasadnione podstawy sądzić, że potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia zagroziłoby ochronie poufności tożsamości sygnalisty.
    • RPO albo organ publiczny może zwrócić się do sygnalisty o wyjaśnienia lub dodatkowe informacje, jakie mogą być w jego posiadaniu – ale jeżeli sygnalista sprzeciwia się przesłaniu żądanych wyjaśnień lub dodatkowych informacji lub ich przesłanie może zagrozić ochronie poufności jego tożsamości to RPO albo organ odstępują od żądania wyjaśnień lub dodatkowych informacji.

Ujawnienie publiczne, zgodnie z ustawą o ochronie sygnalistów, jest formą zgłaszania naruszeń, która polega na przekazaniu informacji o nieprawidłowościach szerszej publiczności, zamiast lub po zgłoszeniach wewnętrznych lub zewnętrznych, które nie przyniosły rezultatu.

Sygnalista dokonujący zgłoszenia podlega ochronie:

  1. jeżeli dokona zgłoszenia wewnętrznego, a następnie zgłoszenia zewnętrznego, a podmiot prawny, a następnie organ publiczny w terminie na przekazanie informacji zwrotnej (w odpowiednich procedurach) nie podejmą żadnych odpowiednich działań następczych ani nie przekażą sygnaliście informacji zwrotnej (chyba że sygnalista nie podał adresu do kontaktu);
  2. jeżeli dokona od razu zgłoszenia zewnętrznego, a organ publiczny w terminie na przekazanie informacji zwrotnej ustalonym w swojej procedurze nie podejmie żadnych odpowiednich działań następczych ani nie przekaże sygnaliście informacji zwrotnej (chyba że sygnalista nie podał adresu do kontaktu);
  3. gdy ma uzasadnione podstawy sądzić, że naruszenie może stanowić bezpośrednie lub oczywiste zagrożenie interesu publicznego;
  4. gdy ma uzasadnione podstawy sądzić, że dokonanie zgłoszenia zewnętrznego narazi sygnalistę na działania odwetowe;
  5. gdy ma uzasadnione podstawy sądzić, że w przypadku dokonania zgłoszenia zewnętrznego istnieje niewielkie prawdopodobieństwo skutecznego przeciwdziałania naruszeniu prawa z uwagi na szczególne okoliczności sprawy, takie jak możliwość ukrycia lub zniszczenia dowodów, istnienia zmowy między organem publicznym a sprawcą naruszenia lub udziału organu publicznego w naruszeniu

W/w reguł nie stosuje się, jeżeli przekazanie informacji o naruszeniu prawa następuje bezpośrednio do prasy i stosuje się ustawę Prawo prasowe.

ZGŁOSZENIA MOŻNA DOKONAĆ ANONIMOWO, WYŁĄCZNIE WTEDY GDY PRZEWIDUJE TO PROCEDURA WPROWADZONA PRZEZ DANY PODMIOT PRAWNY.

  • biuro@must-consulting.pl
  • +48 665 054 505
  • ul. Kazimierza Jagiellończyka 4/8 87-100 Toruń

MENU

Prawne

Projekt i wykonanie strony